Podstawowe Informacje o Markroekonomii
Czym jest Makroekonomia?
Inaczej „makro“; teorie oraz modele, które w
sposób syntetyczny opisują zjawiska w gospodarce jako całości, w
szczególności: tworzenie i podział dochodu narodowego, cykl
koniunkturalny, inflację, bezrobocie, inwestycje czy bilans płatniczy.
Makroekonomia stanowi podstawę dla polityki gospodarczej, w tym
polityki monetarnej czy filozofii regulacyjnej państwa, dlatego jest
obiektem intensywnych debat, zwłaszcza w okresach kryzysu. Zamieszczane
tu opinie, oceny bądź przewidywania w żadnym przypadku nie powinny być
utożsamiane ze stanowiskiem Narodowego Banku Polskiego.
Przedmiotem zainteresowania makroekonomii jest przede wszystkim
tworzenie i podział dochodu narodowego, a także zagadnienia związane
między innymi z inflacją, bezrobociem, inwestycjami i bilansem
płatniczym, z uwzględnieniem polityki pieniężnej banku centralnego oraz
polityki gospodarczej państwa.
Makroekonomia bada gospodarkę, zarówno narodową jak i światową,
jako ogół zależności, występujących między najważniejszymi
agregatami gospodarczymi, takimi jak: łączny (globalny) popyt i podaż
produktów i usług, średni poziom cen, poziom zatrudnienia,
wielkość konsumpcji i inwestycji, czy dochody i wydatki budżetu państwa.
Poprzez taką analizę makroekonomia określa związki przyczynowo-skutkowe
między zjawiskami gospodarczymi, a także prognozuje tendencje rozwojowe
całego systemu gospodarczego. Dzięki temu makroekonomia tworzy podstawy
teoretyczne i formułuje przesłanki dla polityki państwa przede
wszystkim w zakresie skutecznego osiągania celów gospodarczych
takich jak wzrost gospodarczy, stabilny poziom cen czy równowaga
bilansów zagranicznych. Ze względu jednak na szerokie
zainteresowania makroekonomii i globalne uwarunkowania zależności
gospodarczych, teorie makroekonomiczne muszą uwzględniać także inne
dziedziny polityki państwa, jak polityka zagraniczna, obronna czy
wewnętrzna kraju.
Po co komu markroekonomia?
Makroekonomia stara się więc odpowiedzieć na pytanie:
• w jaki sposób społeczeństwo wytwarza dobra?
• w jaki sposób je dzieli?
• w jaki sposób działanie rządu i banku centralnego, czyli polityka gospodarcza może wpłynąć na stan gospodarki?
Makroekonomiści zastanawiają się również nad tym, jakie są
przyczyny bezrobocia. Dlaczego niektórych grup zawodowych lub
wiekowych dotyczy ono bardziej a innych mniej? Próbują określić,
co to jest stan pełnego zatrudnienia w gospodarce. Badają, dlaczego
ceny rosną i jak to się dzieje, że w niektórych krajach podnoszą
się one szybciej, a w innych są stabilne - czyli usiłują zrozumieć
zjawisko inflacji. Łącząc zagadnienia produkcji towarów i
świadczenia usług, wytwarzania oraz inflacji starają się odpowiedzieć
na pytanie: jaką maksymalną ilość dóbr może wytworzyć gospodarka
bez wywoływania inflacji? W odniesieniu do rządu, analizują jak jego
wydatki i wysokość podatków wpływa na poziom aktywności
gospodarczej i na poziom cen w całej gospodarce, co dzieje się, kiedy
rząd wydaje więcej niż zbiera podatków, a zatem odnotowuje
deficyt budżetowy. Makroekonomia bada także czynniki wpływające na
kształtowanie się kursów walutowych oraz wpływ kursu na poziom
wymiany dóbr i usług kraju z zagranicą. Przedmiotem dociekań są
też różnice w bogactwie między narodami: jakie czynniki
sprawiają, że jedne kraje bogacą się szybciej a inne wolniej, jakimi
sposobami kraje ubogie mogą wyrwać się z nędzy (zajmuje się tym teoria
wzrostu gospodarczego)? Jak widać, spojrzenie makroekonomisty jest
spojrzeniem przez teleskop w odróżnieniu od punktu widzenia
mikroekonomisty, która spogląda przez mikroskop, chcąc zbadać
prawidłowości wyboru jednostek, pojedynczej firmy czy rynku na dane
dobro albo usługę.
Podstawowe informacje o mikroekonomii
Co to jest mikroekonomia?
dziedzina ekonomii zajmująca się badaniem wyborów ludzkich w
warunkach rzadkości dóbr, w tym w szczególności badaniem
zachowań indywidualnych konsumentów i przedsiębiorstw oraz
interakcji między tymi zachowaniami na poszczególnych rynkach.
Jest to nauka zajmująca się szczegółową analizą podejmowanych
przez jednostki decyzji dotyczących produkcji oraz wymiany (zakupu i
sprzedaży) dóbr.
Po co komu mikroekonomia?
Dziedzina ta bada, w jaki sposób ludzie dokonują wyborów:
• Co konsumować (jakie dobra zakupić, przy ograniczonych zasobach,
którymi dysponują podmioty, aby osiągnąć maksymalną użyteczność,
czyli zadowolenie z konsumpcji)?
• Co produkować (jakie dobra wytwarzać i w jakiej ilości, po to by osiągnąć maksymalny zysk)?
• Jak wykorzystywać posiadane zasoby czynników produkcji
(jak alokować zasoby pracy i kapitału między różne możliwe
dziedziny działalności)?
• Jakim zmianom podlegają te decyzje po odkryciu nowych sposobów wytwarzania dóbr czyli nowych technologii?
Na wszystkie te pytania usiłuje odpowiadać teoria konsumenta oraz
teoria firmy. Kolejnym polem zainteresowań mikroekonomii jest
funkcjonowanie rynku: kształtowanie się podaży, popytu oraz
równoważące obie te zmienne działanie cen.
Mikroekonomiści analizują, od czego zależą dochody ludzi i dlaczego
niektórzy ludzie zarabiają dużo więcej niż inni (np.
przedsiębiorcy, osoby o wysokich kwalifikacjach zawodowych albo znani
aktorzy czy piosenkarze). Analizują również mechanizmy
kształtowania się cen poszczególnych dóbr, rozpatrują
związki między zapotrzebowaniem (popytem), produkcją (podażą) i ceną na
jedno dobro, w zależności od tego czy na rynku panuje konkurencja, czy
też jakaś forma monopolu. Mikroekonomia bada również jak zmiany
podatków i innych regulacji rządowych oddziałują na ludzkie
wybory, jak ustalenie płacy minimalnej wpłynie na popyt na pracę i jej
podaż, w jaki sposób regulacje rynku pracy wpływają na
zatrudnienie i bezrobocie. Mikroekonomia odpowiada też na pytania,
jakie czynniki kształtują handel zagraniczny między krajami, tzn. jakie
dobra i w jakich ilościach wymienia się z zagranicą i jakie są skutki
wprowadzenia ceł i ograniczeń ilościowych w eksporcie i imporcie.
Jak widać, mikroekonomia przyjmuje perspektywę mikroskopu. Tym
różni się od makroekonomii, która analizuje ludzkie
postępowanie i wybory w odniesieniu do dużych rynków albo całej
gospodarki.